Ιστορικά ονόματα της
Επανάστασης του 1821

Αγωνιστής του 1821 από τον Αβαρίκο Τριχωνίδος. Ως οπλαρχηγός πήρε μέρος σε πολλές μάχες και στην πολιορκία του Μεσολογγίου. Τιμήθηκε με το βαθμό του χιλίαρχου.

Αγωνιστής του 1821 από τις Σπέτσες, ο πρώτος που ανέβηκε στα τείχη της Τριπολιτσάς (23 Σεπτεμβρίου 1821) και συνέβαλε σημαντικά στην άλωσή τους.

Αγωνιστής του 1821 και φιλικός από την Οδησσό. Ήταν διαγγελεύς του Αλεξ. Υψηλάντη στη Μολδοβλαχία και κατόπιν κατέβηκε στην Ελλάδα και έγινε αξιωματικός του Τακτικού Στρατού (λοχαγός) υπό τον Φαβιέρο και τον Τσωρτς. Διετέλεσε υπασπιστής του αρχιστρατήγου και φρούραρχος Μονεμβασίας. Μετά το τέλος της Επανάστασης εγκαταστάθηκε στο Ναύπλιο.

Ιστορικό Μοναστήρι στα δυτικά των Καλαβρύτων, αφιερωμένο στην κοίμηση της Θεοτόκου. Ιδρύθηκε τον 10ο αι. από τον αυτοκράτορα Βασίλειο Α΄ τον Μακεδόνα. Εκεί βρίσκεται η κάρα του αγίου Αλεξίου και η μονή πανηγυρίζει στη μνήμη του στις 17 Μαρτίου. Στο προαύλιο του παλαιού ναού στις 17 Μαρτίου 1821 (αγίου Αλεξίου), ύψωσε το λάβαρο της Επανάστασης ο μητροπολίτης Παλαιών Πατρών Γερμανός.

Ορεινή περιοχή της Στ. Ελλάδας στο ΒΔ τμήμα της Ευρυτανίας. Η ονομασία της οφείλεται στο ότι κατά τα πρώτα χρόνια της Τουρκοκρατίας, τα χωριά της περιοχής δεν καταγράφηκαν στους φορολογικούς καταλόγους των Τούρκων, παρέμειναν δηλαδή ''άγραφα''. Πριν από την Επανάσταση του 1821 κατέφευγαν εκεί όσοι ήθελαν να αποφύγουν τις διώξεις των Τούρκων και έτσι έγινε κέντρο επαναστατικού αγώνα, όπου έδρασαν περίφημοι κλέφτες και αρματολοί (Καραϊσκάκης, Ράγκος, κ.ά.).

Το 1796 μαζί με τον Κολοκοτρώνη και Ζαχαρία δημιούργησαν την Αρματωλική Ομοσπονδία είχε γίνει ο φόβος και ο τρόμος για τους τούρκους. Σκοτώθηκε μέσα στον Πύργο του στα Σουδενά Καλαβρύτων κατόπιν προδοσίας το 1804.

Άλλη ονομασία του ποταμού Σπερχειού. Στην πέτρινη γέφυρα της Αλαμάνας έγινε στις 23 Απριλίου 1821, η περίφημη μάχη ανάμεσα στους Έλληνες με αρχηγό τον Αθανάσιο Διάκο και τους Τούρκους των Ομέρ Βρυώνη και Κιοσέ Μεχμέτ. Στη μάχη αυτή τραυματίστηκε και συνελήφθη ο Διάκος, που βρήκε την επομένη μαρτυρικό θάνατο στη Λαμία.

Ο Αλέξανδρος Υψηλάντης (12 Δεκεμβρίου 1792 - 31 Ιανουαρίου 1828) ήταν Έλληνας πρίγκιπας, στρατιωτικός, λόγιος και αρχηγός της Φιλικής Εταιρείας.
Το 1810 κατατάχτηκε με το βαθμό του ανθυπίλαρχου (ανθυπολοχαγός του Ιππικού) στο σώμα των εφίππων σωματοφυλάκων του Τσάρου Αλέξανδρου Α΄ της Ρωσίας. Διακρίθηκε στους πολέμους κατά του Ναπολέοντα, όπου στη μάχη της Δρέσδης, (27 Αυγούστου 1813), έχασε το δεξί του χέρι (21 ετών). Το 1814-1815 συμμετείχε και αυτός ως μέλος της αυτοκρατορικής ακολουθίας στο Συνέδριο της Βιέννης με το βαθμό του υποστράτηγου.
Κληρονόμος των μεγάλων παραδόσεων και προσπαθειών της οικογένειας των Υψηλάντηδων, είχε θέσει ως μεγάλο σκοπό και όνειρο της ζωής του την απελευθέρωση του ελληνικού έθνους. Εξ αυτού και ο φλογερός ενθουσιασμός του και η μεγάλη φαντασία του εύκολα μπορούσαν να τον παρασύρουν σε πολύ παράτολμα εγχειρήματα. Μάλιστα, στο Συνέδριο της Βιέννης, εξέφρασε την άποψη ότι το ζήτημα των Ελλήνων είναι υπόθεση του χριστιανισμού και του ανθρωπισμού που θα πρέπει να αναχθεί σε υπόθεση όλων των Βασιλικών Αυλών της Ευρώπης.
Ο Υψηλάντης εκδίδει προκήρυξη ανεξαρτησίας, περνάει τον ποταμό Προύθο στις 22 Φεβρουαρίου 1821 και υψώνει τελικά τη σημαία της Επανάστασης στις παραδουνάβιες ηγεμονίες και συγκεκριμένα στο Ιάσιο της Μολδοβλαχίας, δύο μέρες αργότερα, στις 24 Φεβρουαρίου εκδίδοντας επαναστατική προκήρυξη με τον τίτλο Μάχου υπέρ πίστεως και πατρίδος. Συγκροτείται ο Ιερός Λόχος αποτελούμενος από 500 σπουδαστές. Στις 4 Μαρτίου οι Έλληνες ναυτικοί κυριεύουν και εξοπλίζουν 15 πλοία, ενώ στις 17 Μαρτίου ο Υψηλάντης υψώνει τη σημαία στο Βουκουρέστι, αντιμετωπίζοντας το στρατό τριών πασάδων στο Γαλάτσι, το Δραγατσάνι, τη Σλατίνα, το Σκουλένι και το Σέκο (Γεωργάκης Ολύμπιος και Ιωάννης Φαρμάκης). Ο στρατός του Υψηλάντη καταστράφηκε στη μάχη του Δραγατσανίου στις 7 Ιουνίου 1821 και υποχώρησε προς τα αυστριακά σύνορα. Ο Υψηλάντης παραδόθηκε στους Αυστριακούς, φυλακίστηκε και απελευθερώθηκε στις 24 Νοεμβρίου 1827. Η κλονισμένη υγεία του δεν του επέτρεψε έκτοτε να βοηθήσει το επαναστατημένο έθνος. Δύο μήνες μετά την αποφυλάκισή του στις 31 Ιανουαρίου 1828 πέθανε στη Βιέννη.

Πορτογάλος αξιωματικός και φιλέλληνας από το Έλβας. Διακρίθηκε σε πολλές μάχες (Τριπολιτσά, Χίος, Αττική).

Φιλέλληνας από το Μπονιφάτσο της Κορσικής. Στη μάχη του Πέτα κυρίευσε μία τουρκική σημαία.

Επώνυμο οικογένειας φιλικών και αγωνιστών του 1821 από την Κεφαλονιά.

Τοποθεσία στην Παρνασσίδα ανάμεσα στη Γραβιά και τα Σάλωνα (Άμφισσα), όπου στις 14 Ιουλίου 1824 έγινε μάχη μεταξύ 10.000-12.000 Τούρκων και 3.000 Ελλήνων με αρχηγούς τους Κ. Τζαβέλα, Πανουργιά, Δυοβουνιώτη, Ανδρούτσο, Καραϊσκάκη κ.ά. όπου νίκησαν οι Έλληνες.

Πόλη του νομού Αιτωλ/νίας στον Αμβρακικό Κόλπο. Εκεί έγινε το 1825 μεγάλη μάχη ανάμεσα στους Έλληνες υπό τον Γ. Καραϊσκάκη, οι οποίοι νίκησαν τους Τούρκους. Απελευθερώθηκε το 1829.

Οικογένεια Λακώνων αγωνιστών.

Περιώνυμος φιλικός, αγωνιστής, στρατιωτικός και πολιτικός από το χωριό Αγρίλος της Αρκαδίας. Μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία. Πήρε μέρος και διακρίθηκε σε πολλές μάχες (Καλαμάτα, Τριπολιτσά, Βαλτέτσι κ.ά.).

Ονομαστός για τη δράση του φιλικός από την Ανδρίτσαινα. Πήρε μέρος σε πολλές μάχες. Το 1826 ήταν πληρεξούσιος στην Γ΄ Εθνοσυνέλευση.

Όνομα δύο εξαδέλφων αγωνιστών του 1821 από το Καρπενήσι. Πολέμησαν με τους Ράγκο και Νικηταρά.

Γιος του προηγούμενου, αγωνιστής και πολιτικός. Διετέλεσε αργότερα πρωθυπουργός της νεοσύστατης Ελλάδας. Νέος μυήθηκε στην Φιλική Εταιρεία, εγκατέλειψε τις σπουδές του στην Ιταλία και πήρε μέρος στην Επανάσταση, μαχόμενος στην πολιορκία της Πάτρας και στο Μεσολόγγι. Χρημάτισε πληρεξούσιος στη συνέλευση της Επιδαύρου το 1822. Το 1826, μετά τα δραματικά γεγονότα του Μεσολογγίου, ανέλαβε με απόφαση της Τρίτης Εθνοσυνέλευσης (που διέκοψε τις εργασίες της) πρόεδρος της «Διοικητικής Επιτροπής της Ελλάδος», αναλαμβάνοντας την ευθύνη της διακυβέρνησης και της συνέχισης του Αγώνα. Επί Καποδίστρια διορίστηκε μέλος του «Πανελληνίου» και το 1837 σύμβουλος επικρατείας μέχρι το θάνατό του το 1840 στην Αθήνα.

Αγωνιστής του 1821, φιλικός και πολιτικός από το Αργοστόλι.

Ναυτικός από τις Σπέτσες. Διέθεσε το ιδιόκτητο πλοίο του για την Επανάσταση.

Οπλαρχηγός της Επανάστασης του 1821 από την Ιθάκη ή την Πρέβεζα. Στις 8 Μαΐου 1821 κλείστηκε στο Χάνι της Γραβιάς και απασχόλησε εκεί τον Ομέρ Βρυώνη στον οποίο προκάλεσε μεγάλες απώλειες. Κατέλαβε (1821-1822) την Ακρόπολη και έγινε αρχιστράτηγος.

Στην ελληνική ιστορία η ανεξαρτησία εκφράζει κυρίως την απελευθέρωση από τον τουρκικό ζυγό μετά την Επανάσταση του 1821.

Οχυρή θέση στην Στερεά Ελλάδα απέναντι από τη Χαλκίδα, όπου έγιναν πολλές μάχες κατά την Επανάσταση με σπουδαιότερη αυτή που έγινε το 1829.

Αγωνιστής, πολιτικός και δημοσιογράφος από τη Χαλέπα της Κρήτης. Φιλικός. Έπαιξε σημαντικό ρόλο στους αγώνες της Κρήτης (1825, 1828).

Έτσι χαρακτηρίζεται ο άγνωστος συγγραφέας του πατριωτικού και κοινωνικοπολιτικού έργου ''Ελληνική Νομαρχία''.

Ναύαρχος από τα Ψαρά, αρχηγός της ψαριανής ναυτικής μοίρας.

Κωμόπολη της επαρχίας Λεβαδείας του νομού Βοιωτίας. Πήρε μέρος στην Επανάσταση του 1821. Περίφημη είναι η μάχη που δόθηκε εκεί το Νοέμβριο του 1826, όπου τα τουρκικά στρατεύματα έπαθαν ολοκληρωτική καταστροφή από τα ελληνικά υπό την αρχηγία του Γ. Καραϊσκάκη.

Φιλικός και αγωνιστής από την Τρίπολη. Έλαβε μέρος στην μάχη του Λεβιδίου.

Πόλη της Πελοποννήσου. Κατά την Επανάσταση του 1821 ήταν η έδρα της Κυβέρνησης. Στο Άργος συνήλθαν οι Εθνοσυνελεύσεις Α΄ (1821), που συνέχισε τις εργασίες της στην Επίδαυρο, η Δ΄ (1829) και Ε΄ (1831).

Οπλαρχηγός από την Αθήνα, που πήρε μέρος στην Επανάσταση.

Αγωνιστής του 1821 από τη Έφεσο. Πολέμησε στην Κρήτη, Ναύπακτο, Μεσολόγγι, Θήβα και Χίο.

Γενική ονομασία των ενόπλων Ελλήνων κατά τη διάρκεια, ιδίως της Τουρκοκρατίας. Οι Κλέφτες και οι Αρματολοί αποτέλεσαν τον πυρήνα για τη δημιουργία των δυνάμεων που έδρασαν στην Επανάσταση του 1821.

Φιλικός και αγωνιστής του 1821. Λέγεται ότι έδωσε πρώτος τη διαταγή για την έναρξη της Επανάστασης (18 Μαρτίου 1821). Ο Ασημάκης Ζαΐμης ήταν πατέρας του Ανδρέα Ζαΐμη του επιφανέστερου ίσως εκπροσώπου της γνωστής οικογένειας Ζαΐμη. Μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία από τον Γρηγόριο Δικαίο το 1819. Πριν από την Ελληνική Επανάσταση ως προύχοντας των Καλαβρύτων φέρεται να επισκέφτηκε των Αλή πασά των Ιωαννίνων προτείνοντάς του να επαναστατήσει εναντίον του Σουλτάνου. Ο Ασημάκης Ζαΐμης ήταν αυτός που έδωσε την άδεια στον τότε σωματοφύλακά του Χοντρογιάννη, να πραγματοποιήσει ένα από πρώτα κτυπήματα εναντίον των Τούρκων στις 16 Μαρτίου 1821 στην τοποθεσία «Χελωνοσπηλιά» της Λυκούριας Καλαβρύτων. Πρώτος σήκωσε το λάβαρο της επανάστασης στην Αγία Λαύρα. Κατά τη διάρκεια της επανάστασης διατέλεσε μέλος της Πελοποννησιακής Γερουσίας.

Άγγλος αξιωματικός του ναυτικού και θερμός φιλέλληνας. Με το ατμήλατο πλοίο ''Καρτερία'' πήρε μέρος σε πολλές ναυτικές επιχειρήσεις με μεγάλη επιτυχία (Βόλος, Βασιλάδι κ.ά.). κατά την από θάλασσα επίθεση στο Μεσολόγγι και το Αιτωλικό (1828), τραυματίστηκε βαριά και μετά μια εβδομάδα πέθανε στη Ζάκυνθο.

Παραλιακή κωμόπολη της επαρχίας Κυνουρίας. Εκεί συνήλθε το 1823 η Β΄ Εθνική των Ελλήνων Συνέλευση. Η Συνέλευση διήρκεσε από τις 29 Μαρτίου ως τις 18 Απριλίου και ψήφισε το λεγόμενο ''Νόμο (=Σύνταγμα) της Επιδαύρου.